Partij analyse door Albert Janssen
Deze zomer had ik het idee om wat workshops te gaan houden over kwaliteitsoffers, dame offers, en toreneindspelen. Dat kan natuurlijk ook later alsnog via een artikel op de website, dus bij deze.
Tijdens mijn schaken op Internet de laatste jaren viel het me op dat maar een klein deel van mijn tegenstanders bereid is om te offeren vooral als het gaat om offers waarbij je niet alles compleet kunt doorrekenen.
Je kunt natuurlijk schaken zonder ooit iets te offeren, maar als je nooit offert, dan weet je ook niet hoe dat is, want je hebt die ervaring simpelweg niet. En als je de ervaring niet hebt, dan wordt de drempel hoger om ook daadwerkelijk te gaan offeren, vooral als het om bijvoorbeeld een belangrijke schaakwedstrijd gaat.Mijn devies is derhalve, probeer dingen uit, zoveel mogelijk ! Vooral in onbelangrijke partijen, op Internet, of thuis, zodat je ervaring opbouwt. Uiteindelijk na veel proberen kun je bijna een gevoel ontwikkelen voor een goed offer, of aanvoelen wanneer het offer niet goed genoeg is.
Een ander iets wat me opviel op Internet bij de wat meer beginnende schakers is dat men een toren toch wel heel erg graag van het bord slaat. Als men kan kiezen tussen een licht stuk (Paard of loper) winnen, en een kwaliteit winnen, dan gaat de beginnende schaker vaak graag voor de kwaliteit. Dat is merkwaardig want een licht stuk is 3 punten, terwijl de materiaal winst van een kwaliteit winnen maar 2 punten verschil is. Ook is het zo als je een licht stuk wint dat je tegenstander dan met een vol stuk achter speelt, terwijl bij kwaliteitswinst het aantal stukken nog steeds gelijk blijft.
Laten we eens kijken wanneer we een kwaliteit zouden kunnen offeren. Er is een soort van vuistregel die zegt dat je al een kwaliteit kunt offeren als je er 1 pion voor krijgt. Meer pionnen is beter. Maar dit ligt ook helemaal aan de stelling. Torens hebben graag veel ruimte (open stelling, open lijnen), en torens zijn zeer geschikt om pionnetjes op te peuzelen. Paarden voelen zich minder goed in open stellingen, en het is vaak fijn om je paarden met een pion een sterk veld te kunnen bieden. In gesloten stellingen kan een paard mogelijk veel meer waard zijn dan een toren.
Je kunt een kwaliteit offeren voor compensatie (Versplintering pionnen structuur tegenstander, of koningsaanval, of een zeer sterk paard of loper) of puur materieel, bijvoorbeeld een kwaliteitsoffer waarbij jouw extra pionnen, vrijpionnen zijn die winnend voordeel geven.
In sommige lange opening varianten is een kwaliteitsoffer zelfs standaard inbegrepen bijvoorbeeld in de Siciliaanse Draak.
Hier nog even een voorbeeldje van de versplintering van een pionnen structuur, en het winnen van een pion door een kwaliteitsoffer. Zwart sloeg net een paard op c3, waardoor wit na terugslaan een zwakke pionnenstructuur krijgt op de damevleugel van geisoleerde pionnen, en zwart wint mogelijk ook de pion op e4 :
Hieronder een partij van ex-wereldkampioen Tigran Petrosian met een kwaliteitsoffer. Petrosian speelde hier met zwart een vlekkeloze en zeer fraaie offer partij tegen een andere ex-wereldkampioen Boris Spassky.
Hier nog een partij van een ex-wereldkampioen, Mikhail Botvinnik, waarin Botvinnik een kwaliteit aanbiedt voor lange termijn compensatie.
